મગફળી, જેને ભૂમિપુત્ર તરીકે પણ ઓળખાય છે, તે વિશ્વભરમાં ખેતીવાળા મુખ્ય પાકોમાંનું એક છે. તેની વિવિધ જાતો અને ખેતીની પદ્ધતિઓ પ્રદેશ અનુસાર અલગ અલગ હોય છે, જે તેના સ્વાદ અને ગુણવત્તામાં પણ ફેર પાડે છે.
વર્જિનિયા જાત: મોટા દાણાવાળી આ જાત મુખ્યત્વે અમેરિકા અને ભારતમાં વવાય છે.
સ્પેનિશ જાત: નાના અને ગોળ દાણા વાળી આ જાત તેલ માટે વધુ પ્રચલિત છે.
વાલેન્સિયા જાત: આ જાતમાં ત્રણ થી ચાર દાણા હોય છે, જે મુખ્યત્વે નમકીન બનાવવા માટે વપરાય છે.
રનર જાત: આ જાત સમાન કદના દાણાઓ સાથે ઓળખાય છે અને પ્રોસેસિંગ માટે લોકપ્રિય છે.
મગફળીની ખેતી માટે ગરમ અને ભેજવાળી આબોહવા આવશ્યક છે. ભારત, ચીન, નાઈજીરિયા, અમેરિકા અને ઇન્ડોનેશિયા મગફળીના મુખ્ય ઉત્પાદક દેશો છે.
ભારતમાં: ગુજરાત અને આંધ્રપ્રદેશ મગફળીના મુખ્ય ઉત્પાદક રાજ્યો છે.
અમેરિકામાં: જ્યોર્જિયા અને ટેક્સાસ મગફળીની ખેતી માટે જાણીતા છે.
આફ્રિકામાં: નાઈજીરિયા અને સુદાન મોટા પ્રમાણમાં મગફળી ઉત્પાદન કરે છે.
મગફળીની ખેતી માટે સમૃદ્ધ માટી, યોગ્ય સિંચાઈ પદ્ધતિઓ અને કીટકનાશકોના સંયમિત ઉપયોગની જરૂર હોય છે. જમીનની તૈયારી, બિયાણનું ચયન અને રોગ તથા જીવાતોથી બચાવના ઉપાયો મગફળીની સફળ ખેતીના મુખ્ય પાયા છે.
મગફળીની ખેતી અને તેની વિવિધ જાતો વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાં તેમની આબોહવા, માટી અને ખેતીની પદ્ધતિઓ અનુસાર વિકસિત થઈ છે. આ પાક ના માત્ર ખોરાકના સ્ત્રોત તરીકે જ નહિ પરંતુ તેલ અને અન્ય ઉદ્યોગોમાં પણ મહત્વનું સ્થાન ધરાવે છે.
મગફળીની ખેતીમાં રુચિ ધરાવતા ખેડૂતો માટે આ માહિતી ઉપયોગી ઠરશે અને તેમને વધુ સારી ઉપજ મેળવવામાં મદદરૂપ થશે.